Over inheemse volkeren op de Filippijnen
Federico Labaglay, OMI
Algemeen raadslid voor Azië-Oceanië
"Bedreigde soorten" kan een tragische, maar misschien wel een toepasselijke beschrijving zijn van zoveel "inheemse volkeren" in de huidige wereld. Bedreigd zijn en vechten om te overleven, markeren hun hachelijke situatie. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de vele culturele gemeenschappen in de Filippijnen, met name in Mindanao (waar momenteel veel van de Oblates die tot de Filippijnse provincie behoren, werken). Ironisch genoeg zijn deze inheemse volkeren weerloos en worden ze ernstig met uitsterven bedreigd in hun eigen thuisomgeving. Onder de vele kritieke problemen waarmee ze momenteel worden geconfronteerd, zijn de volgende: onteigening van hun voorouderlijk domein en dus ook veroordeeld worden tot bittere armoede, slachtoffer worden en ontmenselijkt door dominante groepen (geplaagd door nieuwe vormen van kolonisatie of neokolonialisme), vervreemd raken van de bron van hun eigen cultuur (culturele desintegratie) als gevolg van vooruitgang en ontwikkeling die niet alleen hun omgeving schade toebrengen, maar ook hun inheemse manier van leven niet respecteren, enzovoort.
Inderdaad, de inheemse volkeren of IP's kunnen worden beschouwd als de armsten van de armen. Dit is een van de redenen waarom de Missionaire Oblaten van Maria Onbevlekt, geïnspireerd en gedreven door het charisma van St. Eugene de Mazenod, bewust hebben gekozen om te reizen en dieningen met hen te doen. Ministerie van de inheemse bevolking of Lumad (dit is de generieke naam die aan alle IP's in Mindanao is gegeven) is nu een van de belangrijkste apostolische betrokkenheid van de OMI's op de Filippijnen. In wisselende tijden en omstandigheden hebben Oblaten in de Filippijnen met de verschillende inheemse stammen in Mindanao gereisd - met de Dulangan Manobos in Sultan Kudarat, de Tedurays van Maguindanao, de Arumanen Manobos van de provincie Cotabato, de Badjaos en Mapuns van Sulu en Tawi-tawi , om maar een paar voorbeelden te noemen. Bij het bereiken hebben veel Oblaten de moeite van deze onteigende ervaren. In een poging om hen op hun reis te begeleiden, hebben veel Oblaten ervaren hoe ze hun leven en ledematen op het spel zetten. En in de strijd om solidariteit met deze armsten onder de armen, hebben veel Oblaten ook plaatsvervangend de dodelijke steken van marginalisering geproefd.
Huidige missiestudies hebben bepaalde terminologieën bedacht om missionarissen in staat te stellen deze volkeren effectief te dienen. Woorden als liminaliteit, convivence (missionaire aanwezigheid als bij de armen zijn in plaats van voor hen te doen), mission-in-reverse (leren van de armen in plaats van lesgeven of iets voor hen doen), onder andere worden nu een deel van het missionaire taalgebruik. Er zijn andere gastheren van missieconcepten die het ontdekken waard zijn. Dit is niet om de missionaris boven anderen in een ministerieel milieu te maken. Dit is eerder bedoeld om de predikant een meer gezonde praktijk te laten ontdekken in de bediening met de rechteloze volkeren, zodat iemands missionaire aanwezigheid en reis met hen inderdaad bevrijdend en levengevend zou zijn in plaats van dominant en dodelijk (het kan worden herinnerd, want bijvoorbeeld dat er in het verleden gevallen waren waarin missionarissen maar onwetende instrumenten van koloniale ontwerpen en overheersing waren geworden).
Er is tegenwoordig een roep en een uitdaging voor een grensverleggend ministerie van de IP's aan de rand (want veel IP's bevinden zich nu onveilig in de marge). Paradoxaal genoeg zijn er, ondanks hun armoede, zoveel waardevolle geschenken die de IP's kunnen bieden, vooral aan hen die het aandurven om hen te bereiken. Zoals Francis ZABALA schreef in zijn proefschrift:
Het zou zelfs kunnen gebeuren dat, als het goed oplet, het de meest gemarginaliseerden zelf zijn die de wereld zouden bevrijden van zijn dominante neigingen. Maar het belangrijkste is misschien dat het God is die het initiatief neemt om de zendeling te roepen om in de marge te komen. Een ontmoeting met de meest gemarginaliseerden kan dus ook een ontmoeting met God vergemakkelijken. En de reis met de meest verlaten in hun strijd om weg te gaan van de afgrond zou wel eens een reis kunnen zijn met God. Want God is bij de mensen. God wandelt en reist met de mensen in de marge. De zendeling wordt dan geroepen om naar de marge te reizen om zich bij God en de mensen te voegen terwijl ze worstelen om van het vallen in de leegte af te reizen.
